Kebab, jedno z najpopularniejszych dań mięsnych na świecie, ma długą i bogatą historię, która sięga tysięcy lat wstecz. To proste danie, składające się z mięsa grillowanego na rożnie lub szpikulcu, lub jest to pieczone mięso, z czasem ewoluowało w rozmaite formy, a jego popularność rozprzestrzeniła się na każdy zakątek globu. W tym artykule prześledzimy skad pochodzi kebab oraz to, jak stał się kulinarną ikoną w różnych kulturach.
Początki historii kebaba na Bliskim Wschodzie
Korzenie kebaba sięgają starożytności, a jego pierwsze wzmianki pojawiają się na Bliskim Wschodzie. Można powiedzieć, że starożytną ojczyzną kebaba są regiony dzisiejszego Iranu, Turcji oraz Syrii. Słowo „kebab” pochodzi od perskiego słowa „kabāb”, które oznacza „grillowanie” lub „pieczone mięso”. Pierwsze formy kebaba były prostymi daniami przygotowywanymi przez koczownicze plemiona, które na co dzień podróżowały, polując na dziką zwierzynę. Mięso było grillowane nad otwartym ogniem, co zapewniało mu wyjątkowy smak i aromat.
Sztuka grillowania mięsa w ten sposób szybko zyskała popularność w całym regionie. W czasach Imperium Osmańskiego kebab stał się bardziej wyszukany, a różne wersje, takie jak szaszłyk czy döner kebab, zaczęły się rozwijać. Szczególnie popularny był w Turcji, gdzie grillowanie mięsa na pionowym rożnie stało się sztuką samą w sobie.
Wzrost popularności kebaba w Turcji
Turcja odegrała kluczową rolę w rozwoju i globalnej ekspansji kebaba. W czasach Imperium Osmańskiego, kebab był daniem królewskim, serwowanym na dworze sułtana. Jednym z najbardziej znanych rodzajów kebaba, który powstał w tym okresie, był „şiş kebab” – mięso krojone na kawałki, marynowane i grillowane na szpikulcach. Jednak to doner kebab, czyli mięso obracane na pionowym rożnie, stał się symbolem kuchni tureckiej.
Döner kebap, w formie, którą znamy dzisiaj, powstał w XIX wieku w mieście Bursa. To tam zaczęto grillować mięso na pionowym rożnie, a następnie kroić je na cienkie plasterki i podawać w chlebie pita lub z ryżem. Dzięki swojemu wygodnemu podawaniu, ten rodzaj kebaba szybko zyskał na popularności nie tylko w Turcji, ale również w całym regionie.
Początki kebaba w Europie – sukces w Niemczech
Współczesna popularność kebaba w Europie rozpoczęła się w Niemczech, w latach 60. XX wieku. Było to związane z napływem tureckich imigrantów, którzy przyjeżdżali do Niemiec jako tzw. „gastarbeiterzy” (pracownicy kontraktowi) w ramach programu rządowego. W 1972 roku Kadir Nurman, turecki imigrant w Berlinie, stworzył wersję doner kebaba, podając grillowane mięso w chlebie pita, z surówkami warzywnymi i sosem. Tego typu kebab stał się szybkim, łatwym i smacznym posiłkiem na wynos, który idealnie pasował do stylu życia mieszkańców wielkich miast.
W krótkim czasie kebab w wersji berlińskiej podbił nie tylko Niemcy, ale całą Europę. Dziś doner kebab jest jednym z najpopularniejszych dań typu fast food w wielu krajach europejskich, szczególnie w Niemczech, gdzie serwowany jest w tysiącach punktów gastronomicznych.
Globalny fenomen kebaba
Choć kebab swoje korzenie ma na Bliskim Wschodzie, jego popularność rozprzestrzeniła się na cały świat. Obecnie można go znaleźć niemal wszędzie – od ulicznych straganów w Nowym Jorku, po eleganckie restauracje w Londynie czy Paryżu. Każdy kraj wprowadza własne modyfikacje do klasycznego przepisu. W Stanach Zjednoczonych najczęściej spotykanym kebabem jest ten serwowany z frytkami, w Indiach popularny jest seekh kebab, przygotowywany z mielonego mięsa na szpikulcu, a w Japonii kebab zdobywa popularność jako egzotyczna przekąska na ulicach Tokio.
Różnorodność form kebaba jest niemal nieskończona. Mamy wersje z jagnięciny, wołowiny, kurczaka, a nawet ryb. Istnieją też wegetariańskie odpowiedniki, w których mięso zastępują grillowane warzywa, falafel lub ser halloumi. Warto również zwrócić uwagę na to, że serwowany jest r różnymi dodatkami – od klasycznego chleba pita po rozmaite sałatki, sosy i przyprawy, które nadają kebabowi wyjątkowy charakter w każdym regionie.
Kebab jako symbol street foodu
Obecnie kebab jest nieodłącznym elementem kultury street foodu. Jego popularność wynika z prostoty przygotowania, dostępności składników oraz wszechstronności. Jest to danie, które można dostosować do różnych gustów, kultur i potrzeb dietetycznych, co czyni go atrakcyjnym dla ludzi na całym świecie. Kebab symbolizuje to, co najlepsze w street foodzie – świeże składniki, intensywne smaki i szybki sposób podania. Obracające się pieczone mięso z pionowego rożna przejęło dużą część kultury kulinarnej niejednego państwa. Każdy kto kiedyś spróbował kebaba nie zdziwi się powstał również światowy dzień kebaba, które jest jednym z najbardziej nietypowych świąt.
Jego globalny sukces pokazuje, jak jedno danie, które wywodzi się z tradycji koczowniczych, stało się częścią codziennego życia w wielu krajach. Dziś kebab to nie tylko przysmak, ale także symbol łączenia kultur i kulinarnych tradycji na całym świecie, oraz jedna z najlepiej sprzedających się potraw z dodatkiem baraniny.
Kebab przeszedł długą drogę od prostego, grillowanego mięsa nad ogniskiem do globalnego fenomenu kulinarnego. Jego pochodzenie, które zaczyna się od krajów arabskich, odzwierciedla nie tylko ewolucję samego dania, ale również zmiany w kulturze jedzenia na całym świecie. Dziś kebab to coś więcej niż fast food – to danie, które jednoczy różne tradycje kulinarne, będąc jednocześnie dostępne i uniwersalne dla wszystkich.
